Historia PWK

Wydarzenia lat 1918-1921 sprawiły, że w szeregach walczących o niepodległość Polski znalazły się również kobiety. Do 1926 roku władze państwowe nie dostrzegały znaczenia służby wojskowej kobiet w umacnianiu obronności państwa. Presja działaczek społecznych była jednak tak duża, że Organizacja Przysposobienia Kobiet do Obrony Kraju (OPdOK) działała, pod kierownictwem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (MWRiOP) , w szkołach średnich i wyższych (ok. 3000 ochotniczek). Momentem przełomowym było dojście piłsudczyków do władzy. Marszałek Józef Piłsudski polecił utworzyć przy Państwowym Urzędzie Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego (PUWFiPW), Referat Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego Kobiet, który w 1935 roku przekształcono w Wydział Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego Kobiet. Na szczeblu urzędów okręgowych utworzono referaty WF i PW Kobiet. W 1928 roku OPKdOK uzyskało upoważnienie MWRiOP do prowadzenia kobiecych hufców szkolnych w szkołach żeńskich i koedukacyjnych..

Na mocy rozporządzenia Rady Ministrów, 11 lutego 1939 roku, utworzono Przysposobienie Wojskowe Kobiet – stowarzyszenie wyższej użyteczności publicznej. W marcu tegoż roku, w Warszawie, odbył się Nadzwyczajny Walny Zjazd Przysposobienia Wojskowego Kobiet, podczas którego delegatki szesnastu organizacji kobiecych uchwaliły powołanie Pogotowia Społecznego Przysposobienia Wojskowego Kobiet. W szeregach PWK szkolono ochotniczki w dziedzinach przydatnych obronności oraz prowadzono obozy letnie. Do lipca 1939 roku w ruchu PWK uczestniczyło 57 organizacji skupiających 700 tys. członkiń. Zarejestrowanych członkiń PWK było ok. 47 tysięcy.

W ówczesnej prasie szacowano, że w latach międzywojennych, przeszkolono około 1 mln kobiet. W tym czasie stworzono strukturę organizacyjną, wypracowano formy i metody pracy z ochotniczkami, powstała baza materialna w postaci terenów obozowych i sprzętu, świetlic i niezbędnego wyposażenia do zajęć sportowych i szkolenia paramilitarnego. Wielką zasługą OPKdOK, a później PWK było szerzenie w różnych środowiskach, często nie mających na co dzień styczności z wojskiem, idei powszechnego przygotowania społeczeństwa do obrony kraju. Na podkreślenie zasługują działania na rzecz podniesienia sprawności państwa w przededniu wojny 1939 roku.

CELE:

Cele PWK określano następująco:

1. Krzewienie i rozwijanie ducha obywatelskiego, przygotowanie moralne kobiet do współudziału w obronie państwa przez zaprawienie ich do działalności społecznej oraz szerzenie znajomości obowiązków ciążących na obywatelach w zakresie obrony kraju w czasie pokoju i w czasie wojny.
2. Podniesienie poziomu sprawności fizycznej kobiet.
3. Wybranie kandydatek zdolnych do objęcia funkcji pomocniczych w wojsku i ich przygotowanie fachowe, przede wszystkim w służbach: sanitarnej, administracyjnej, łączności.
4. Przystosowanie w czasie pokoju organizacji społecznych, pracujących w powyższych działach, do zadań przypadających im w czasie wojny.

Na podstawie książki „Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego 1927-1939” Piotra Rozwadowskiego.